Το κείμενο της Στρατηγικής Πυξίδας για την άμυνα και την ασφάλεια της Ευρώπης ενέκριναν την Δευτέρα σε κοινή συνάντηση οι Υπουργοί Εξωτερικών και οι Υπουργοί Άμυνας, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες.
Παράλληλα, σε σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο το έγγραφο αναφέρεται σε εντάσεις που «παραμένουν λόγω προκλήσεων και μονομερών ενεργειών κατά κρατών μελών της ΕΕ και παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων». Σύμφωνα με το έγγραφο, οι εντάσεις αυτές «μπορούν δυνητικά να κλιμακωθούν γρήγορα», και ως εκ τούτου «η διασφάλιση ενός σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος καθώς και μιας σχέσης συνεργασίας και αμοιβαίου οφέλους, στη βάση των αρχών της καλής γειτονίας, είναι προς το συμφέρον τόσο της ΕΕ όσο και της Τουρκίας».
Στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ σημείωσε ότι το κείμενο, το οποίο διαμορφωνόταν εδώ και δύο χρόνια, έχει πλέον αυξημένη σημασία καθώς «οι απειλές αυξάνονται και το κόστος της απραξίας είναι ξεκάθαρο».
Σύμφωνα με τη δήλωση του κ. Μπορέλ, τα όσα συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της Στρατηγικής Πυξίδας «ανοίγουν φιλόδοξο δρόμο για την πολιτική ασφάλειας και άμυνας για την επόμενη δεκαετία» και «θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις ευθύνες μας όσον αφορά την ασφάλεια».
Το κείμενο θεωρείται πως έχει εγκριθεί επίσημα σε επίπεδο Συμβουλίου, και αναμένεται να εγκριθεί και την Πέμπτη από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, ο κ. Μπορέλ αναφέρθηκε και στη συζήτηση που έγινε σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο νέων μέτρων κατά της Ρωσίας δεν το απέκλεισε, ωστόσο σημείωσε πως δεν αναμενόταν να ληφθούν αποφάσεις κατά τη συνάντηση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων.
Η Στρατηγική Πυξίδα καλύπτει, όπως αναφέρεται, τέσσερις πυλώνες: δράσεις, ενίσχυση ασφάλειας, εταιρικές σχέσεις και επενδύσεις. Σύμφωνα με τον κ. Μπορέλ, αποτελεί «πολιτική καθοδήγηση» για τις μελλοντικές πολιτικές στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.
Ειδικότερα, στον πυλώνα των δράσεων, αναφέρεται πως η ΕΕ θα προχωρήσει στην δημιουργία της δυνατότητας της ΕΕ για ανάπτυξη δύναμης ταχείας ανταπόκρισης η οποία θα μπορεί να έχει μέγεθος μέχρι και 5.000 στρατιωτών, αλλά και για αποστολή 200 πλήρως εξοπλισμένων ειδικών για αποστολές στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας εντός 30 ημερών, διενέργεια τακτικών κοινών ασκήσεων σε ξηρά και θάλασσα, ενίσχυση της στρατιωτικής κινητικότητας, βελτίωση και επίσπευση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και πλήρη χρήση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη για τη στήριξη εταίρων.
Στον πυλώνα της ενίσχυσης της ασφάλειας, αναφέρεται πως η ΕΕ θα ενισχύσει τη δυνατότητα ανάλυσης πληροφοριών, θα δημιουργήσει ομάδες εντοπισμού και ανταπόκρισης κατά υβριδικών απειλών, θα προωθήσει την δημιουργία πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της κυβερνοάμυνας, θα αναπτύξει σειρά εργαλείων για αντιμετώπιση της χειραγώγησης πληροφοριών από τρίτες χώρες, θα δημιουργήσει συγκεκριμένη στρατηγική σε σχέση με την άμυνα και το διάστημα και θα ενδυναμώσει τον ρόλο της ΕΕ ως παράγοντα ασφάλειας στη θάλασσα.
Στον πυλώνα των επενδύσεων, τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να ενισχύσουν ουσιαστικά τις επενδύσεις τους στην άμυνα για κλείσιμο των κενών στις στρατιωτικές και μη-στρατιωτικές δυνατότητες της ΕΕ και για ενδυνάμωση της τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης του τομέα της άμυνας. Επίσης θα αναπτυχθούν κίνητρα για τα κράτη μέλη να προχωρήσουν σε συνεργασίες στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα της άμυνας, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μείωση των τεχνολογικών και βιομηχανικών εξαρτήσεων.
Στον πυλώνα των σχέσεων με διεθνείς εταίρους, η ΕΕ θα ενισχύσει τη συνεργασία της με στρατηγικούς εταίρους όπως το ΝΑΤΟ, τα Ηνωμένα Έθνη και περιφερειακούς οργανισμούς – συμπεριλαμβανομένων του ΟΑΣΕ, της Αφρικανικής Ένωσης και της ASEAN. Επίσης θα προωθηθούν οι διμερείς συνεργασίες με χώρες και στρατηγικούς εταίρους όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και άλλες.
Αναφορά στην Ανατολική Μεσόγειο
Σε σύγκριση με προηγούμενα προσχέδια, η Στρατηγική Πυξίδα περιέχει αυξημένες αναφορές στην κατάσταση στο διεθνές σκηνικό που προκύπτει μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η αναφορά στην Ανατολική Μεσόγειο που περιλαμβανόταν σε παλαιότερα προσχέδια παραμένει. Όπως σημειώνεται, στο πλαίσιο της ανασκόπησης των προκλήσεων στο διεθνές περιβάλλον, «οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένουν λόγω προκλήσεων και μονομερών ενεργειών κατά κρατών μελών της ΕΕ και παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων», καθώς και λόγω «της εργαλειοποίησης της παράτυπης μετανάστευσης».
Όπως προστίθεται, οι εντάσεις αυτές «μπορούν δυνητικά να κλιμακωθούν γρήγορα», και ως εκ τούτου «η διασφάλιση ενός σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος καθώς και μιας σχέσης συνεργασίας και αμοιβαίου οφέλους, στη βάση των αρχών της καλής γειτονίας, είναι προς το συμφέρον τόσο της ΕΕ όσο και της Τουρκίας».
Δεν λήφθηκαν αποφάσεις για νέες κυρώσεις στην Ρωσία
Σε συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, ο Ύπατος Εκπρόσωπος ανέφερε πως οι Υπουργοί Εξωτερικών ανέλυσαν την κατάσταση στην Ουκρανία, υποδεικνύοντας πως δεν υπήρξαν αποφάσεις αλλά ανασκόπηση της κατάστασης και του τι μπορεί να γίνει.
Όπως είπε, όλα τα κράτη μέλη παραμένουν ενωμένα στη στήριξή τους προς την Ουκρανία, και θα συνεχίσουν την προσπάθεια απομόνωσης της Ρωσίας αλλά και παροχής οικονομικής και ανθρωπιστικής στήριξης στην Ουκρανία καθώς και στις ένοπλες της δυνάμεις.
Ερωτηθείς αν ηγέρθη η πρόταση για κυρώσεις και στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, ο κ. Μπορέλ περιορίστηκε να αναφέρει πως έγινε γενικά ανταλλαγή απόψεων αλλά πως δεν επρόκειτο σήμερα να υπάρξουν αποφάσεις.
Πηγή:ΚΥΠΕ