Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αναμένεται η νέα χρονιά για την Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για τις νέες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κυπριακή διπλωματία το 2023 σύμφωνα με τον διεθνολόγο δρ. Γαβριήλ Χαρίτο, διδάσκοντα Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ στο ισραηλινό Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ο οποίος από τον Απρίλιο του 2022 είναι ανταποκριτής στην Ιερουσαλήμ καλύπτοντας την επικαιρότητα της Μέσης Ανατολής.
Συγκεκριμένα, σε εκτενή του συνέντευξη στην ελληνική ειδησεογραφική ιστοσελίδα Huffington Post Greece, που δημοσιεύθηκε σήμερα, ο Γαβριήλ Χαρίτος τονίζει την ανάγκη η ελληνική και η κυπριακή διπλωματία να εντείνουν την παρουσία τους στις χώρες της Αφρικής και του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να νομιμοποιήσει την παρουσία της «ΤΔΒΚ» για να προωθήσει την λεγόμενη «λύση των δύο κρατών». Αναφερόμενος στην πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Αντιπροέδρου της Γκάμπιας στα κατεχόμενα σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του καθεστώτος της «ΤΔΒΚ» στην ομάδα των πρώην σοβιετικών τουρκογενών κρατών της Κεντρικής Ασίας, ο κ. Χαρίτος τόνισε ότι «απαγορεύεται στην ελληνική και στην κυπριακή πλευρά να βρεθούν προ εκπλήξεων από τυχόν μαζικές ‘αναγνωρίσεις’ ή ‘αναβαθμίσεις’ των σχέσεων ορισμένων χωρών της Αφρικής με το παράνομο κατοχικό καθεστώς», υπενθυμίζοντας την έκπληξη που προκάλεσε στην Αθήνα η υπογραφή του τουρκολυβικού μνημονίου «η οποία οφειλόταν αποκλειστικά στην διπλωματική αδράνεια δεκαετιών». Επισημαίνοντας ότι «η μελέτη της ιστορικής πορείας του Κυπριακού έχει να διδάξει πολλά», τόνισε την ανάγκη «η Κυπριακή Δημοκρατία να δώσει το παρόν στα διεθνή fora που ανήκει, και παράλληλα η Ελλάδα να επιδιώξει ενεργό ρόλο σε αυτά» και παράλληλα «η Αθήνα να δηλώσει την παρουσία της σε μακρινές και άγνωστες μέχρι σήμερα πρωτεύουσες όσο είναι καιρός».
Ο Γαβριήλ Χαρίτος αναφέρθηκε εκτενώς στο νέο πολιτικό σκηνικό του Ισραήλ, που χρωματίζεται από «την ανάδειξη μίας νέας απόχρωσης της τοπικής Δεξιάς, με έντονο εθνοθρησκευτικό πρόσημο», διευκρινίζοντας ότι η γειτονική χώρα βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με έναν ιδιότυπο «πόλεμο πολιτισμών μεταξύ θρησκευτικότητας και εκκοσμίκευσης». «Η ουσιαστική ειδοποιός διαφορά της νέας κυβέρνησης Νετανιάχου συνίσταται στη συμμετοχή ακροδεξιών εθνοθρησκευτικών κομμάτων που οραματίζονται μία περισσότερο θρησκευτική φυσιογνωμία του κράτους, της νομοθεσίας και των κοινωνικών ηθών», επισημαίνει στη συνέντευξή του, τη στιγμή που «οι επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας τριετίας έθεσαν στο εκλογικό σώμα το ερώτημα ‘Ναι ή Όχι στον Νετανιάχου’ που βαρύνεται με κατηγορητήρια που τον εμπλέκουν σε υποθέσεις διαφθοράς». Ωστόσο, κατά την εκτίμηση του Έλληνα ερευνητή, «η εθνοθρησκευτική φυσιογνωμία της νέας ισραηλινής κυβέρνησης θα κριθεί από την ισραηλινή κοινωνία στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2023», επισημαίνοντας ότι «οι Δήμοι και οι Κοινότητες έχουν την επιλογή να μην εφαρμόσουν κυβερνητικές αποφάσεις σε ζητήματα τήρησης των θρησκευτικών αργιών, του περιεχόμενου του προγράμματος των δημόσιων σχολείων και της λειτουργίας των συγκοινωνιών κατά την αργία του Εβραϊκού Σαββάτου». Όσον αφορά τον ρόλο του Βενιαμίν Νετανιάχου, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι «είναι ένας ευφυής πολιτικός με επίγνωση των ενδοϊσραηλινών ισορροπιών», ο οποίος γνωρίζει ότι «η διακυβέρνηση Μπάιντεν, η αμερικανοεβραϊκή ομογένεια, ο αραβικός κόσμος και η διεθνής κοινότητα δεν θα ανεχθούν ένα θεοκρατικό Ισραήλ».
Σχετικά με την πορεία των σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου, ο Γαβριήλ Χαρίτος τόνισε πως Αθήνα και Λευκωσία θα πρέπει να υπενθυμίσουν στο Ισραήλ το συγκριτικό τους πλεονέκτημα, ότι δηλαδή «ανήκουν στην ομάδα των ώριμων δημοκρατιών της Ευρώπης, ειδικά όταν η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί πολύ προσεκτικά κατά πόσον ο νεαρός ισραηλινός κοινοβουλευτισμός θα διαχειριστεί ακραίες εθνοθρησκευτικές φωνές». Επεσήμανε ότι τα ζητήματα που σχετίζονται με την διατήρηση των δικαιωμάτων του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων ενδέχεται να απασχολήσουν ιδιαίτερα τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, και δεν θα πρέπει να αποκλείεται το ενδεχόμενο να διασωθεί ό,τι χάθηκε επί θητείας του έκπτωτου Πατριάρχη Ειρηναίου «εφόσον Αθήνα και Λευκωσία συνειδητοποιήσουν την δύναμή τους» ως κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα όμως, διευκρίνισε ότι Ελλάδα και Κύπρος «είναι απαραίτητο να εμπεδώσουν ακόμα περισσότερο τη στρατιωτική τους συνεργασία με το Ισραήλ» ενόσω οι τουρκοϊσραηλινές σχέσεις θα συνεχίσουν σταδιακά να εξομαλύνονται. Ωστόσο, όπως ανέφερε στη συνέντευξή του, «οι ελληνικές και κυπριακές αυταπάτες θα πρέπει να μετριασθούν», τονίζοντας ότι «σε ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο με την Τουρκία, Ελλάδα και Κύπρος θα κληθούν να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις», καθότι «το Ισραήλ έχει δικά του ανοικτά μέτωπα, όπως έχει δηλώσει ευθέως και εμμέσως προς κάθε κατεύθυνση».
Για την νέα χρονιά, ο Γαβριήλ Χαρίτος δηλώνει απαισιόδοξος για την πιθανότητα επανέναρξης των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. «Η Παλαιστινιακή Αρχή ενθαρρύνεται να διεθνοποιήσει την διένεξη με το Ισραήλ εμπλέκοντας το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και τίθεται το ερώτημα εάν θα συνεχίσει ο συντονισμός μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής σε επίπεδο δυνάμεων ασφαλείας», τη στιγμή που «νέες ριζοσπαστικές ένοπλες οργανώσεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην Δυτική Όχθη», ενώ αναπάντητο παραμένει το ερώτημα ποιος θα διαδεχθεί τον Μαχμούντ Αμπάς. Ο κ. Χαρίτος επισημαίνει τον κίνδυνο ακυβερνησίας στην Ραμάλα «που γρήγορα μπορεί να μετατραπεί σε ακυβερνησία», την οποία δύσκολα θα μπορέσει να αντιμετωπισθεί από την παλαιστινιακή κοινωνία «που δεν είναι εξοικειωμένη με τις δημοκρατικές διαδικασίες».
Ο Γαβριήλ Χαρίτος εκφράζει την άποψη ότι το καθεστώς της Τεχεράνης δεν θα καταρρεύσει λόγω των συνεχιζόμενων «διαμαρτυριών του χιτζάμπ». Αντιθέτως, επισημαίνει ότι «το άγχος της Τεχεράνης επικεντρώνεται στο πρόβλημα των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, ένα θέμα που η διεθνής επικαιρότητα, ηθελημένα ή μη, δείχνει να αγνοεί». Εκφράζει την εκτίμηση ότι παρότι το Ισραήλ δηλώνει ότι προετοιμάζεται να κτυπήσει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις «η στρατηγική επιλογή του Ιράν να συνταχθεί ξεκάθαρα με τη Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας, αποτελεί και την βασική ασπίδα προστασίας της».
Όσο για το μέλλον της συμφωνίας Ισραήλ-Λιβάνου για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων τους, ο Γαβριήλ Χαρίτος εκτιμά ότι «είναι καταδικασμένη για να ισχύσει», επισημαίνοντας ότι ακόμα και το Ιράν χαιρέτισε την σύναψή της. Ωστόσο, εκτιμά ότι η εσωτερική πολιτική κρίση στον Λίβανο θα διαρκέσει και το 2023, καθυστερώντας την τελική διευθέτηση αντίστοιχης συμφωνίας καθορισμού των ΑΟΖ Λιβάνου-Συρίας, για την οποία σημαντικό ρόλο θα παίξει η Ρωσία.
Τέλος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Huffington Post, ο κ. Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι «το 2023 θα ανήκει σε όποιον περιφερειακό παίκτη στην Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο θα επωφεληθεί από την έκβαση του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας «υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει αδιαμφισβήτητος νικητής».
Πηγή:ΚΥΠΕ
