Το πιο ενεργό υποθαλάσσιο και δυνητικά επικίνδυνο ηφαίστειο της Ανατολικής Μεσογείου είναι το Κολούμπο που βρίσκεται 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης.
Όπου κι αν κοιτάξετε στη Σαντορίνη καταλαβαίνετε ότι βρίσκεστε σε ένα ηφαίστειο. Τα σεληνιακά τοπία, οι μαύρες και κόκκινες παραλίες, τα βότσαλα από στερεοποιημένη λάβα. Η συγκλονιστική ομορφιά του ελληνικού νησιού είναι αποτέλεσμα της βίαιης ηφαιστειακής ιστορίας της περιοχής.
Η Σαντορίνη είναι διάσημη για την εκπληκτική καλντέρα της σε σχήμα ημισελήνου, η μισή από την οποία είναι βυθισμένη – καθιστώντας την τη μοναδική βυθισμένη καλντέρα στον κόσμο. Δημιουργήθηκε από μία από τις μεγαλύτερες γνωστές εκρήξεις πριν από περίπου 3.600 χρόνια. Η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που κατέστρεψε την αρχαία πόλη της Σαντορίνης, το Ακρωτήρι, και επέφερε θανάσιμο πλήγμα στον ναυτικό Μινωικό πολιτισμό, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στο νησί εκείνη την εποχή.
Σήμερα, η Σαντορίνη -γνωστή και ως Θήρα- είναι το πιο γνωστό ρομαντικό μέρος της Ελλάδας με πολυτελείς βίλες και θέρετρα που προσφέρουν ονειρικά σκηνικά για πολυτελείς γάμους και φωτογραφήσεις. Οι απότομοι ηφαιστειακοί βράχοι του νησιού, περίπου 300 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, δημιουργούν έναν εντυπωσιακό γεωλογικό καμβά με τα ασβεστωμένα σπίτια να ισορροπούν στην άκρη. Δεν είναι περίεργο που είναι μια από τις πιο πολυφωτογραφημένες τοποθεσίες στον πλανήτη.
Η Σαντορίνη αποτελεί μέρος του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, ένα από τα σημαντικότερα ηφαιστειακά πεδία της Ευρώπης όπου έχουν σημειωθεί πάνω από 100 εκρήξεις τα τελευταία 400.000 χρόνια. Το πιο ενεργό υποθαλάσσιο και δυνητικά επικίνδυνο ηφαίστειο της Ανατολικής Μεσογείου, ο Κολούμπος ή το Κολούμπο, βρίσκεται 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης και αποτελεί μέρος του ίδιου ηφαιστειακού συστήματος.
Βυθισμένο στο Αιγαίο Πέλαγος, το Κολούμπο είναι ήσυχο εδώ και σχεδόν 400 χρόνια – αλλά δεν «κοιμάται». Την τελευταία φορά που εξερράγη, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους και προκάλεσε τσουνάμι ύψους 40 μέτρων. Καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και μετασεισμοί, μαζί με τοξικά αέρια και καπνούς.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η έκρηξη του Κολούμπο θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια καταστροφή. Μερικές από τις μεγαλύτερες ωκεανογραφικές αποστολές του κόσμου το έχουν επισκεφθεί και η παρακολούθησή του έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Ένα από τα μεγαλύτερα αμερικανικά ερευνητικά σκάφη, το πλοίο βαθιάς γεώτρησης JOIDES Resolution, ταξίδεψε στη Σαντορίνη για την πρώτη του αποστολή στη Μεσόγειο μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και Φεβρουαρίου 2023.
Το πλοίο έφερε «ένα ολόκληρο πλωτό εργαστήριο στην περιοχή», δήλωσε στο CNN ο ηφαιστειολόγος και συν-επικεφαλής της αποστολής Τιμ Ντρούιτ. Τα αποτελέσματα – οι αρχικές μελέτες αναμένονται αργότερα φέτος – θα βοηθήσουν τους επιστήμονες όχι μόνο να προβλέψουν μελλοντικές εκρήξεις, αλλά και να αποκαλύψουν τη συμπεριφορά άλλων ενεργών ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο που αποτελούν απειλή για εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν κοντά τους. Οι ερευνητές μελετούν επίσης τις σχέσεις μεταξύ σεισμών και ηφαιστείων.
Πέρα από τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, όλες οι επιχειρήσεις στο νησί συνδέονται με το ηφαίστειο. Τα τοπικά καλλυντικά είναι γεμάτα μέταλλα και τα κορυφαία συστατικά τροφίμων καλλιεργούνται σε μοναδικό έδαφος. Υπάρχει ένα μουσείο αφιερωμένο στα ντοματάκια της Σαντορίνης, προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) από το 2006, ενώ η φάβα του νησιού θεωρείται η καλύτερη στην Ελλάδα. Ωστόσο, το πιο διάσημο εξαγωγικό προϊόν της Σαντορίνης μετά τον τουρισμό όμως είναι το κρασί. Οι κάτοικοι του νησιού λένε ότι στη Σαντορίνη υπάρχει περισσότερο κρασί από νερό.
Η Σαντορίνη θα μπορούσε μια μέρα να θαφτεί ξανά κάτω από ένα στρώμα στάχτης. Αλλά προς το παρόν – καθώς οι επισκέπτες απολαμβάνουν άλλο ένα εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα πίνοντας ένα ποτήρι Ασύρτικο – το ηφαίστειο παραμένει ήσυχο.
