Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να είχε δραστηριοποιηθεί περισσότερο για την προστασία των δασών της Ένωσης, σε τομείς στους οποίους αυτή έχει πλήρη αρμοδιότητα δράσης, σημειώνει σε ειδική έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ECA).
Στην έκθεση, που δημοσιοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, καταγράφεται πως θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα για την καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας και να υπάρξει μεγαλύτερη επικέντρωση των δασικών μέτρων, που λαμβάνονται στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης στη βιοποικιλότητα και στην κλιματική αλλαγή.
Η έκθεση πραγματοποιεί απολογισμό της δασικής στρατηγικής της ΕΕ για την περίοδο 2014 – 2020 και των βασικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον εν λόγω τομέα, καθώς, όπως σημειώνεται σε σχετικό δελτίο Τύπου, η κατάσταση των δασών την τελευταία 30ετια συνεχίζει να επιδεινώνεται παρά την αύξηση της δασικής κάλυψης στην ΕΕ.
Μεταξύ άλλων στην έκθεση αναφέρεται πως η χρηματοδότηση που παρέχεται για τις δασικές περιοχές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι πολύ χαμηλότερη από αυτήν που διατίθεται για τη γεωργία, παρά το γεγονός πως οι εκτάσεις που καλύπτονται από δάση είναι σχεδόν ίδιες με αυτές που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς.
Ειδικότερα, η χρηματοδότηση για τη δασοκομία από την ΕΕ αντιστοιχεί με λιγότερο του 1% του προϋπολογισμού της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Η χρηματοδότηση, το 90% της οποίας διοχετεύεται μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, εστιάζει στη στήριξη τόσο μέτρων διατήρησης όσο και της φύτευσης και αποκατάστασης δασικών εκτάσεων.
«Τα δάση είναι πολυλειτουργικά, εξυπηρετούν περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς σκοπούς», δήλωσε ο Samo Jereb, μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την έκθεση.
«Τα δάση μπορούν να λειτουργήσουν ως δεξαμενές άνθρακα και να συμβάλουν στον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως οι δασικές πυρκαγιές, οι καταιγίδες, οι ξηρασίες και η μείωση της βιοποικιλότητας, αυτό ωστόσο μόνον αν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν την ευθύνη να εντατικοποιήσουν τις δράσεις που εξασφαλίζουν την ανθεκτικότητα των δασών», τόνισε.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, ο αντίκτυπος των ενωσιακών πολιτικών είναι περιορισμένος. Για παράδειγμα, σημειώνεται, μολονότι ο σχετικός κανονισμός για την ξυλεία απαγορεύει την εμπορία παράνομα υλοτομημένης ξυλείας και προϊόντων ξύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η παράνομη υλοτομία δεν έχει εξαλειφθεί. Η επιβολή του κανονισμού στα κράτη μέλη παρουσιάζει αδυναμίες, ενώ οι αποτελεσματικοί έλεγχοι συχνά είναι ανύπαρκτοι, ακόμη και εκ μέρους της Επιτροπής.
Όπως προστίθεται, παρά το ότι η τηλεπισκόπηση (δηλαδή η χρήση χαρτών και δορυφορικών φωτογραφιών) προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για οικονομικά αποδοτική παρακολούθηση εκτεταμένων περιοχών, η Επιτροπή δεν τη χρησιμοποιεί με συνέπεια.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ακόμα πως η ποιότητα των μέτρων διατήρησης της βιοποικιλότητας σε δασικούς οικοτόπους παραμένει προβληματική. Παρά το γεγονός ότι το 85 % των αξιολογήσεων των προστατευόμενων οικοτόπων υποδεικνύουν κακή ή ανεπαρκή κατάσταση διατήρησης, τα περισσότερα σχετικά μέτρα αποσκοπούν απλώς στη διατήρηση και όχι στην αποκατάσταση της κατάστασης.
Σε ορισμένα έργα δάσωσης, οι ελεγκτές παρατήρησαν την ύπαρξη δενδροσυστάδων μονοκαλλιέργειας. Όπως σημειώνουν, η ανάμειξη διαφορετικών ειδών θα είχε βελτιώσει τη βιοποικιλότητα και την ανθεκτικότητα σε καταιγίδες, ξηρασίες και επιβλαβείς οργανισμούς.
Οι ελεγκτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης είχαν ελάχιστο αντίκτυπο στη δασική βιοποικιλότητα και στην ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, εν μέρει λόγω των περιορισμένων δαπανών για τα δάση (στην πραγματικότητα, 3 % των συνολικών δαπανών αγροτικής ανάπτυξης) και των αδυναμιών στον σχεδιασμό των μέτρων.
Η απλή ύπαρξη σχεδίου διαχείρισης δασών – προϋπόθεση της χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης – ελάχιστα εξασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση θα διοχετευθεί σε περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες. Επιπλέον, το κοινό σύστημα παρακολούθησης της ΕΕ δεν μετρά την επίδραση των δασικών μέτρων στη βιοποικιλότητα ή στην κλιματική αλλαγή.
Η ειδική έκθεση 21/2021, με τίτλο «Χρηματοδότηση της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή στα δάση της ΕΕ: θετικά, αν και περιορισμένα, αποτελέσματα» είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ECA (eca.europa.eu).
Πηγή:ΚΥΠΕ