Κάθε χρόνο, στις 4 Φεβρουαρίου, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου εστιάζει την παγκόσμια προσοχή στον καρκίνο και στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του, αναγνωρίζοντας τη δέσμευση των οργανισμών, των κοινοτήτων και των ατόμων να μειώσουν τον παγκόσμιο αντίκτυπο της νόσου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC), που εκπροσωπεί 800 οργανώσεις σε 155 χώρες του κόσμου.
Ωστόσο η πανδημία Covid-19 έχει επηρεάσει σημαντικά τους καρκινοπαθείς λόγω αναβολής του προσυμπτωματικού τους ελέγχου καθώς και των καθυστερήσεων και των τροποποιήσεων στις θεραπείες τους.
Με τη λέξη «καρκίνος» χαρακτηρίζουμε ένα σύμπλεγμα νόσων που σχετίζονται με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και την ανοργάνωτη ανάπτυξη των προσβεβλημένων κυττάρων. Το 2018 σημειώθηκαν περισσότερες από 18 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως, από τις οποίες σχεδόν 5 εκατομμύρια αφορούσαν τον μαστό, τον τράχηλο της μήτρας, το παχύ έντερο και τη στοματική κοιλότητα, δηλ.καρκίνους οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν ανακαλυφθεί πρώιμα και να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά, βελτιώνοντας την επιβίωση των ασθενών και την ποιότητα ζωής τους.
Νέα στοχευμένα φάρμακα, βασισμένα στη γνώση των γενετικών σφαλμάτων που οδηγούν σε καρκίνο, καταδεικνύουν την εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας, που δίνει στους επιστήμονες καινούργια εργαλεία, για την αντιμετώπιση του. Σε λίγο όλοι οι όγκοι θα αναλύονται γενετικά και θα κατατάσσονται με βάση τις γενετικές βλάβες και όχι τη μορφολογία τους ή το όργανο στο οποίο εμφανίζονται.
Όσον αφορά την επίδραση της πανδημίας σε ασθενείς και έρευνα απαντά ότι παρά τα προβλήματα στα νοσοκομεία, οι αναγκαίες θεραπείες συνεχίζονται περίπου κανονικά. «Ωστόσο οι ερευνητικές προσπάθειες και ιδιαίτερα οι κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα, έχουν καθυστερήσει».
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο καρκίνος αποτελεί την δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως και εκτιμάται ότι ευθύνεται για 9,6 εκατομμύρια θανάτους το 2018. Σε όλο τον κόσμο, περίπου 1 στους 6 θανάτους οφείλεται στον καρκίνο.
Το 1/3 περίπου των θανάτων από καρκίνο, οφείλονται στους 5 κυριότερους συμπεριφορικούς και διατροφικούς κινδύνους: τον υψηλό δείκτη μάζας σώματος, τη χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, τη χρήση καπνού και τη χρήση οινοπνεύματος.
Οι λοιμώξεις που προκαλούν καρκίνο, όπως η ηπατίτιδα και ο ιός των θηλωμάτων του ανθρώπου (HPV), ευθύνονται για έως 25% των περιπτώσεων καρκίνου σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Η επίσκεψη στο γιατρό στο τελικό στάδιο και η έλλειψη πρόσβασης στη διάγνωση και τη θεραπεία αποτελούν συχνό φαινόμενο. Το 2017, μόνο το 26% των χωρών χαμηλού εισοδήματος ανέφεραν ότι στον δημόσιο τομέα διατίθενται γενικά παθολογοανατομικές υπηρεσίες. Πάνω από 90% των χωρών υψηλού εισοδήματος ανέφεραν ότι οι υπηρεσίες θεραπείας είναι διαθέσιμες σε σύγκριση με λιγότερο από 30% των χωρών χαμηλού εισοδήματος.
Το 70% περίπου των θανάτων από καρκίνο αφορά χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική στην πλειονότητα των καρκίνων. Μη έγκαιρη διάγνωση σημαίνει ότι οι ασθενείς διαγιγνώσκονται σε όψιμα στάδια της νόσου, όταν η θεραπεία ίασης μπορεί να μην αποτελεί πλέον επιλογή. Ορισμένοι από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, ο καρκίνος του στόματος και ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχουν υψηλά ποσοστά ίασης όταν ανιχνεύονται έγκαιρα και αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές.
