Η Ευρωπαϊκή Ένωση ψάχνει τρόπο να κατασχέσει τα παγοποιημένα από τις κυρώσεις ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, από τον πόλεμο της Μόσχας ενάντια στην Ουκρανία, για να τα χρησιμοποιήσει στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας που θέλει να ενσωματωθεί στις δυτικές δημοκρατίες.
Παρόλο που πολλοί στην ΕΕ λένε ότι η κατάσχεση είναι πολιτικά και ηθικά επιθυμητή, ανησυχούν όμως ότι είναι παράνομη και ότι θα άφηνε εκτεθιμένο το μπλοκ σε μηνύσεις που θα μπορούσε να χάσει στα ίδια της τα δικαστήρια.
Η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις σε πάνω από 1.200 άτομα και 100 οντότητες με αιτιολογία ότι αποσταθεροποιούσαν την Ουκρανία, από τότε που η Ρωσία απόσχισε την Κριμαία το 2014. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η ΕΕ έβαλε στη μαύρη λίστα, μεταξύ άλλων, τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ολιγάρχες.
Σε αυτούς απαγορεύεται τώρα η επίσκεψη στην ΕΕ και τα περιουσιακά τους στοιχεία που βρίσκονται εντός του μπλοκ είναι παγοποιημένα, αλλά δεν έχουν κατασχεθεί για να πουληθούν, κάτι που στις περισσότερες χώρες χρειάζεται ποινική καταδίκη για να γίνει.
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είπε ότι στο τέλος Ιουνίου οι δυτικοί σύμμαχοι είχαν παγοποιήσει ή μπλοκάρει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας πάνω από $30 δισ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι €13,9 δισ. περιουσιακών στοιχείων Ρώσων ολιγαρχών είχαν μπλοκαριστεί στην Ε.Ε.
Αλλά αυτά μπορεί να είναι μόνο ένα μικρό ποσοστό του εξωτερικού πλούτου των ατόμων που βρίσκονται στη μαύρη λίστα. Παρόλο που δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, ο Anders Aslund, Σουηδός οικονομολόγος που συμβούλευε τη Ρωσική κυβέρνηση στο παρελθόν, εκτιμά ότι όλα τα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται εκτός Ρωσίας των ατόμων που βρίσκονται στη μαύρη λίστα μπορεί να αξίζουν περίπου $400 δισ. Δεν είναι ξεκάθαρο πόσα από αυτά μπορεί να είναι στην Ευρώπη και πόσα στις ΗΠΑ και επομένως πόσα θα μπορούσαν να παγοποιηθούν ή να κατασχεθούν.
Πέρα από αυτά, υπάρχουν περίπου $300-400 δισ. περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας στη Δύση, από τα οποία η Γαλλία ανέφερε ότι έχει παγοποιήσει γύρω στα €23 δισ.
Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, καθώς ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός της χώρας εκτίμησε ότι θα χρειαστούν $700 δισ. για να ξαναφτιαχτούν μόνο οι κατεστραμμένες υποδομές.
Τα δυτικά κράτη χρειάζεται πρώτα να κατασχέσουν τα περιουσιακά στοιχεία, κάτι που στις περισσότερες χώρες της ΕΕ χρειάζεται δικαστική καταδίκη για ποινικό αδίκημα για να πραγματοποιηθεί.
Για να καταστεί αυτό εφικτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να διευρύνει τη λίστα με τα εγκλήματα που αναγνωρίζονται σε όλη την ΕΕ, για να συμπεριλάβει την παράκαμψη ή προσπάθεια παράκαμψης των κυρώσεων. Αυτό το σχέδιο μπορεί να υιοθετηθεί το φθινόπωρο, αλλά θα πάρει χρόνο μέχρι να εφαρμοστεί και στα 27 κράτη μέλη.
Στο τελευταίο πακέτο κυρώσεων της, την περασμένη εβδομάδα, η ΕΕ έδωσε έμφαση στο να δηλώσουν τα περιουσιάκα τους στοιχεία προς δέσμευση τα άτομα που υπόκεινται κυρώσεις, σε μια προσπάθεια να διευκολυνθεί η δράση των κρατικών αξιωματούχων.
Το μπλοκ ψάχνει τρόπους και για κατάσχεση χωρίς καταδίκη, παρόλο που υπάρχει ελάχιστη εμπειρία με κάτι τέτοιο στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιταλία και την Ιρλανδία.
Με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας να κατοχυρώνονται στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο ανώτατος δικαστικός αξιωματούχος του μπλοκ, ο Επίτροπος Ντιντιέ Ρέιντερς, ήταν προσεκτικός.
“Κατά την άποψή μου, η κατάσχεση πρέπει να εξακολουθεί να είναι αποτέλεσμα ποινικής καταδίκης”, είπε στο Reuters την περασμένη βδομάδα.
“Το τελευταίο πράγμα που θέλω είναι η ΕΕ να βιαστεί να πάρει αποφάσεις και μετά να δει αρνητικές αποφάσεις να έρχονται από το Λουξεμβούργο ή το Στρασβούργο”, είπε, αναφερόμενος στο Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ) και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).
Το ΔΕΕ έχει δεχθεί περίπου 150 αμφισβητήσεις που σχετίζονται με τις κυρώσεις της ΕΕ για την αναταραχή στην Ουκρανία από το 2014, από τις οποίες περίπου 70 βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, ανέφερε το γραφείο Τύπου του δικαστηρίου. Από αυτές, περίπου 50 αποφάσεις της ΕΕ έχουν ακυρωθεί, τουλάχιστον εν μέρει, ανέφερε.
Αυτό, ωστόσο, κατά καιρούς είχε μικρή πρακτική επίδραση, όπως συνέβη με τον πρώην φιλορώσο Πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Του είχαν επιβληθεί κυρώσεις για ένα ακόμη έτος βάσει μιας νέας επίσημης απόφασης, ενώ είχε κερδίσει επανειλημμένα από προηγούμενες τέτοιες αποφάσεις.
Αυτή είναι, ωστόσο, μια σημαντική προειδοποίηση για όσους σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Σε περίπτωση που η κατάσχεση αποδειχθεί αδύνατη για νομικούς ή πρακτικούς λόγους, ο Ρέιντερς είπε ότι η Δύση θα μπορούσε να κρατήσει παγωμένα τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας για όσο διάστημα η Μόσχα δεν συμφωνήσει να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας ως μέρος των ενδεχόμενων ειρηνευτικών συνομιλιών.
“Ο στόχος δεν είναι η κατάσχεση για χάρη της κατάσχεσης. Αντίθετα, ο στόχος είναι να διασφαλιστεί η συμμετοχή της Ρωσίας στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, καθώς η εισβολή της Ρωσίας είναι αυτή που δημιούργησε την ανάγκη”, είπε ο Ρέιντερς.
Πηγή:ΚΥΠΕ
