Το Κυπριακό και οι αντιλήψεις για το πώς η ΕΕ θα το επηρέαζε, καθώς και ο τρόπος που η ΕΕ συμπεριφέρθηκε στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2013, βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης που διοργανώθηκε από το Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων και το Cyprus Forum, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκε και συζητήθηκε επιστημονικό άρθρο του Καθηγητή Ανδρέα Θεοφάνους με τίτλο «Μια Αξιολόγηση των Σχέσεων μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ: Ρητορική vs Πραγματικότητα»
Παρουσιάζοντας το άρθρο του ο καθηγητής Θεοφάνους, ο οποίος είναι επικεφαλής του Τμήματος Πολιτικής και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, έκανε μια ιστορική αναδρομή για τις σχέσεις Κύπρου και ΕΕ από τη δεκαετία του 1970 και παρέθεσε την πορεία της Κύπρου προς την ένταξη. Σημείωσε ότι κατά την ένταξη της Κύπρου «οι αντιλήψεις και οι προσδοκίες ήταν πολύ υψηλές» ιδιαίτερα σε σχέση με το Κυπριακό.
«Όταν μπήκαμε στην ΕΕ, υπήρχαν υψηλές προσδοκίες σε σχέση με την οικονομία επίσης, αλλά νομίζω ιδιαίτερα όταν μπήκαμε στην ευρωζώνη, οι πολιτικοί κύκλοι και οι οικονομικές ελίτ δεν κατάλαβαν τις επιπτώσεις της ένταξής μας στην ευρωζώνη και τα χαρακτηριστικά της ευρωζώνης που περιλάμβαναν μια ελλαττωματική αρχιτεκτονική, όπως έγινε παραδεκτό μετά την κρίση από Ευρωπαίους ηγέτες», ανέφερε.
Στην Κύπρο, σημείωσε ο καθηγητής Θεοφάνους, «υπήρχε επίσης εφησυχασμός και βρεθήκαμε ενώπιον της κρίσης του 2012 – 2013».
«Το παράπονο της Κύπρου είναι ότι η μεταχείρισή της ήταν σκληρή», είπε. Νομίζω, πρόσθεσε, «ότι η Κύπρος θα μπορούσε να είχε τύχει πολύ καλύτερης μεταχείρισης από αυτήν που είχε». «Ακόμα θεωρώ ότι η Κύπρος ανέκαμψε παρά το πρόγραμμα της Τρόικα», ανέφερε.
Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, σημείωσε ότι οι επιπτώσεις για την Κύπρο είναι «αρκετά βαριές», προσθέτοντας ότι «η Κύπρος θα πρέπει να αναδιαμορφώσει το μοντέλο της».
Είπε επίσης ότι «η ΕΕ ακολουθεί πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών σε σχέση με τις ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο και τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία». Η κατοχή είναι κατοχή. Θα έπρεπε να χρησιμοποιείται το ίδιο μέτρο σύγκρισης, πρόσθεσε. Ανέφερε επίσης ότι η Βρετανία έχει υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Συνθήκες ως εγγυήτρια δύναμη αλλά δεν τις ανέλαβε.
Αναφερόμενος στο σχέδιο Ανάν, είπε ότι ασκήθηκε μεγάλη κριτική στην Κύπρο για το «Όχι» και ότι η χώρα έχασε το «ηθικό πλεονέκτημα» που είχε.
Το λάθος της Κύπρου, σύμφωνα με τον καθηγητή Θεοφάνους, ήταν που δεν παρήγαγε το κατάλληλο μήνυμα. «Ορθά είπε “Όχι”, αλλά έπρεπε να προωθήσει τι ήθελε», επισήμανε, κάτι «που δεν έγινε».
Την ίδια ώρα, «νέες προσπάθειες (επίλυσης του Κυπριακού) δεν οδήγησαν πουθενά. Είχαμε την κατάρρευση του Κραν Μοντανά». Ανέφερε ότι «η πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων στην Κύπρο δεν θωρούσε ότι ήταν μια ευκαιρία», προσθέτοντας ότι «ενστερνίζομαι αυτή την άποψη».
Από την πλευρά του, ο Χούμπερτ Φάουστμαν, Καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών στο Τμήμα Πολιτικής και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, είπε ότι το άρθρο πραγματεύεται με αξιοπιστία τα κακά, τα λάθη και την υποκρισία της ΕΕ. «Αυτό που λείπει είναι μια κριτική θεώρηση του ρόλου της Κύπρου ως κράτος μέλος της ΕΕ, ο οποίος θα προσέθετα χαρακτηρίζεται επίσης από εσφαλμένες αντιλήψεις, λάθος υπολογισμούς και υποκρισία», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι το βασικό κίνητρο της Κύπρου για ένταξη της στην ΕΕ «δεν ήταν οικονομικό, ήταν πολιτικό». «Προσπαθούσαν να κερδίσουν ασφάλεια και ήλπιζαν σε μοχλό πίεσης στην αντιπαράθεσή τους με την Τουρκία», σημείωσε.
Ο καθηγητής Φάουστμαν, είπε επίσης ότι υπήρχε μια ουτοπιστική άποψη από τους Κύπριους ότι μόλις γινόταν κράτος μέλος της ΕΕ η Κύπρος, η Ένωση δεν θα ανεχόταν την κατοχή του βόρειου μέρους της νήσου από την Τουρκία. «Θεωρώ ότι ήταν παντελώς εσφαλμένη αντίληψη και λάθος υπολογισμός για το τι σκεφτόταν η ΕΕ», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, πολλά από τα κύρια κράτη μέλη της ΕΕ για στρατηγικούς λόγους «δεν θα έρθουν σε αντιπαράθεση με την Τουρκία και δεν έχουν κανένα συμφέρον να έρθουν σε αντιπαράθεση με την Τουρκία. Και αυτό είναι αλήθεια σήμερα». «Δεν νομίζω ότι υπάρχει οποιοσδήποτε που είναι έτοιμος να πληρώσει υψηλό πολιτικό τίμημα για να διορθώσει τα γεγονότα που δημιουργήθηκαν το 1974», σημείωσε.
Ο καθηγητής Φάουστμαν μίλησε επίσης για εσφαλμένη θεώρηση των πραγμάτων από πλευράς της ΕΕ όσον αφορά στο Κυπριακό και για την τεράστια απογοήτευση εντός ΕΕ όταν οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το σχέδιο Ανάν το 2004. Ωστόσο, είπε ότι πιστεύει πως «το γεγονός ότι η Κύπρος εντάχθηκε και μετά προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την ΕΕ ως εργαλείο εναντίον της Τουρκίας έχει πετύχει εν μέρει και έχει προκαλέσει προβλήματα στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ».
Αναφερόμενος στην Ουκρανία και την πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών της ΕΕ σε σχέση με την Κύπρο, ανέφερε ότι συμφωνεί ότι αυτό είναι σωστό. Υπενθύμισε ότι η Κύπρος το 1974 δεν ήταν μέλος της ΕΕ, για να λάβει την απάντηση από τον καθηγητή Θεοφάνους ότι «ούτε η Ουκρανία είναι». «Ναι συμφωνώ για την υποκρισία και τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, αλλά δεν νομίζω ότι είναι το ίδιο», σημείωσε ο καθηγητής Φάουστμαν.
Σύμφωνα με τον ίδιο η αντίληψη στην ΕΕ είναι ότι η Κύπρος αποδείχθηκε ότι είναι ένα δύσκολο κράτος μέλος: μονοθεματικό, που θέλει χρήματα, κάνει λίγα άλλα πράγματα και προκαλεί προβλήματα με την Τουρκία.
Αναφέρθηκε επίσης και στην πολιτική που ακολούθησε η Κύπρος εντός της ΕΕ σε σχέση με την προώθηση των συμφερόντων της, δίνοντας ως παράδειγμα την Κριμαία. Σύμφωνα με τον ίδιο «το χαμηλότερο σημείο ήταν όταν η Κύπρος απείλησε να ασκήσει βέτο στις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας μετά τις εκλογές. Ήταν κάτι που προκάλεσε τεράστια ζημιά». Όταν, πρόσθεσε, η Κύπρος ακολούθησε τη Δύση στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας «επανάκτησε την αξιοπιστία της και το έχει πράξει με σημαντικές θυσίες για την ίδια».
Σε σχέση με την κρίση του 2013, είπε ότι και ο ίδιος άσκησε κριτική για τον τρόπο μεταχείρισης της Κύπρου, προσθέτοντας ωστόσο ότι αυτό έγινε γιατί «έστειλαν μήνυμα στην Ιταλία».
Από την πλευρά του, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνής Πολιτικής και Διοίκησης στο Τμήμα Πολιτικής και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Γιώργος Κέντας, εξήρε το άρθρο και υπενθύμισε ότι ο καθηγητής Θεοφάνους από τις αρχές υπήρξε «ένθερμος υποστηρικτής της ΕΕ σε μια εποχή που υπήρχαν πολύ βαθιές εγχώριες αντιπαραθέσεις».
Όταν υπάρχουν προβλήματα, κάποιος πρέπει να το επισημάνει και να πει «εδώ έχουμε πρόβλημα», υπέδειξε, σημειώνοντας ότι ο καθηγητής Θεοφάνους «ασκεί κριτική για τα προβλήματα και για ένα αριθμό περιορισμών της ΕΕ και το έργο του πρέπει να το διαβάζει κανείς προσεκτικά από αυτή τη σκοπιά».
Ο κ. Κέντας εξέφρασε επίσης την άποψη ότι η συμμετοχή της Κύπρου ως κράτος μέλος της ΕΕ δεν περιορίζεται μόνο στο Κυπριακό αλλά επεκτείνεται σε πολλά άλλα πράγματα.
«Θα έλεγα ότι είναι μόνο 2% της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ», πρόσθεσε και υπενθύμισε ότι η Κύπρος διοργάνωσε μια πολύ επιτυχημένη Προεδρία της ΕΕ. «Είναι ένα πολύ εποικοδομητικό κράτος μέλος της ΕΕ», σημείωσε.
Σε δικό του χαιρετισμό ο ιδρυτής και επικεφαλής της επιτροπής συντονισμού του Cyprus Forum Νικόλας Κυριακίδης ανέφερε ότι κατά την άποψή του η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ είναι αναμφίβολα η μεγαλύτερη πολιτική επιτυχία της χώρας από την ανεξαρτησία της. Είπε ωστόσο ότι μετά το 2004 η Κύπρος δεν κατάφερε να αξιοποιήσει ούτε το ελάχιστο των ευκαιριών της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον κ. Κυριακίδη, σε βασικούς τομείς όπως είναι η διαφάνεια και η δικαιοσύνη οι επιδόσεις της Κύπρου την τελευταία δεκαετία ήταν πολύ κακές. Αν δεν είμαστε μια χώρα η οποία τυγχάνει σεβασμού είναι πολύ δύσκολο να πάμε στις Βρυξέλλες και να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας, πρόσθεσε.
Ναι, ανέφερε, η Κύπρος είναι μικρή, αλλά υπάρχουν και άλλες μικρές χώρες που έχουν πετύχει πολλά περισσότερα εντός της Ένωσης.
«Πρέπει να είμαστε μέρος αυτής της Ένωσης. Δεν χωρά αμφιβολία και πρέπει να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας καθημερινά με πράξεις και όχι με λόγια», είπε.
Πηγή:ΚΥΠΕ
